Muzeu Arkeologjik i Durrësit
Muzeu Arkeologjik i Durrësit është një Institucion Kulturor i rëndësishëm në Shqipëri. Ai ndodhet në qytetin bregdetar të Durrësit, dhe është i njohur për trashëgiminë e pasur historike dhe arkeologjike. Muzeu është vendosur pranë amfiteatrit të Durrësit dhe është një destinacion i rëndësishëm për turistët dhe hulumtuesit e historisë. Muzeu Arkeologjik i Durrësit është themeluar në vitin 1951 si një Institucion Kulturor për të prezantuar trashëgiminë e pasur arkeologjike të qytetit të Durrësit dhe rajonit të tij. Në fillim, Muzeu ka filluar punën e tij duke grumbulluar, studiuar dhe ekspozuar artefaktet dhe gjetjet arkeologjike të zbuluara në këtë zonë. Ky Muze ka luajtur një rol të rëndësishëm në dokumentimin dhe ruajtjen e historisë dhe kulturës së këtij rajoni të Shqipërisë.
Koleksioni i Muzeut Arkeologjik të Durrësit përfshin një gamë të gjerë të artefakteve dhe gjetjeve arkeologjike të zbuluara në qytetin dhe rrethinën e tij. Në ekspozitat e tij të ndara në salla të veçanta, muzeu ofron një udhëtim nëpër historinë e këtij rajoni duke përfshirë periudha të ndryshme kohore dhe kulturore.
Disa nga eksponentët më të rëndësishëm dhe interesantë në Muzeun Arkeologjik të Durrësit janë: Artefakte prehistorike: Pjesë të gjetjeve të periudhës prehistorike, duke përfshirë vegla guri, vaza dhe gjetje të tjera që tregojnë për aktivitetet e para njerëzore në këtë rajon.
1. Artefakte Ilire: Objekte dhe materiale të zbuluara nga periudha ilire, si monedha, veshje, dhe armë që tregojnë për jetën dhe kulturën e popullsisë ilire në këtë zonë.
2. Artefakte Helenistike: Gjetje nga periudha helenistike, përfshirë vaza, skulptura, dhe gurë me shkrim grek, të cilat tregojnë për influencën e kulturës helenistike në Durrës dhe rajonin përreth.
3. Artefakte Romake: Ekspozita përmban një sërë artefaktesh nga periudha romake, duke përfshirë mozaiket e mbajtura në vend, monedha romake, skulptura, dhe gjetje arkitektonike të tjera që lidhen me qytetin e lashtë të Durrësit në kohën romake.
4. Ekspozita e shkëmbinjve të mbajtur në muze: Një prej ekspozitave më të rëndësishme është koleksioni i shkëmbinjve të mbajtur në muze, që përfshin disa prej gjetjeve më të rëndësishme të zbuluara në këtë rajon, duke treguar për lidhjet e Durrësit me botën antike dhe për zhvillimin e tij nëpër shekuj.
Përpos ekspozitave të artefakteve, Muzeu Arkeologjik i Durrësit ofron edhe aktivitete të tjera si udhëtime arkeologjike, seminare, dhe aktivitete edukative për të rinjtë dhe vizitorët e tjerë të interesuar për historinë dhe arkeologjinë. Qëllimi i muzeut është të promovojë dhe të mbrojë trashëgiminë kulturore dhe historike të Durrësit dhe të regjionit të tij për brezat e ardhshëm.
Për sa i përket rikonstruksioneve, Muzeu Arkeologjik i Durrësit ka kaluar nëpër disa faza të rikonstruksioneve dhe përmirësimeve të ndryshme gjatë viteve. Në vitin 1982, muzeu u zhvendos në një godinë të re më moderne dhe më të përshtatshme për të prezantuar koleksionet dhe ekspozitat e tij arkeologjike. Ky rikonstruksion dhe ndërtesa e re i dha muzeut një pamje më moderne dhe i mundësoi të prezantojë eksponatet në një mënyrë më efektive dhe tërheqëse për vizitorët. Në nëntor të vitit 2019 Shqipëria pësoi dëme të konsiderueshme nga termeti me magnitudë 6,3 i shkallës Rihter, i cili mes shumë objekteve të tjera dëmtoi rëndë edhe Muzeun Arkeologjik të Durrësit. Si një objekt i rëndësishëm kulturor dhe historik ky muze u përzgjodh për t’u restauruar në kuadër të projektit “EU4Culture”, financuar nga Bashkimi Evropian (BE) dhe zbatuar nga Zyra e Kombeve të Bashkuara për Shërbimet e Projekteve (UNOPS) në bashkëpunim me Ministrinë e Ekonomise Kulturës dhe Inovacionit.
Gjatë tërmetit godina e Muzeut Arkeologjik pësoi dëmtime në disa kate të saj. Dëmtimet më madhore përfshijnë plasaritje në muret ndarëse, në nyjet e muraturës dhe në seksionet e sipërme të fasadës, si dhe zhvendosje të kolonave dhe të trarëve. E gjithë ndërtesa e muzeut, përfshirë fasadën dhe pjesën e brendshme, është në rinovim e sipër dhe dëmtimet e shkaktuara nga tërmeti i vitit 2019 janë duke u riparuar. Krahas këtyre, po kryhet përmirësimi dhe përforcimi i sistemeve mekanike, elektrike, të ngrohjes, të ventilimit, të ajrit të kondicionuar, të evakuimit në raste emergjencash, të zjarrit dhe të sigurisë.
Në pjesën e pasme të muzeut do të instalohet një ashensor panoramik transparent. Në katin e tretë do të hapet një kënd edukativ dhe një kafene, për ta bërë vizitën një përvojë sa më të rehatshme e argëtuese. Gjithashtu, do të hartohet një plan biznesi për t’i ardhur në ndihmë muzeut që të ketë flukse të qëndrueshme financiare.